O campo da pesquisa biográfica na Grécia: desenvolvimento histórico e perspectiva atual
DOI:
https://doi.org/10.31892/rbpab2525-426X.2018.v3.n9.p846-859Keywords:
Pesquisa biográfica. História Oral. Histórias de vida. Narrativas biográficas. Reconstrução de fatos. Memória coletiva. Grécia.Abstract
O campo da pesquisa biográfica não se originou nas ciências sociais gregas, no início da década de 1990. As primeiras investigações que utilizaram histórias de vida e narrativas biográficas tiveram uma postura crítica sobre o padrão positivista prevalente na pesquisa social quantitativa e procuraram enfatizar a perspectiva de grupos sociais que foram excluídos do discurso das ciências sociais tradicionais. No entanto, esta pesquisa foi muitas vezes caracterizada por espontaneidade metodológica e ausência de métodos sistemáticos de produção e interpretação de narrativas biográficas. Nos últimos 15 anos, o interesse pela pesquisa biográfica na Grécia aumentou. Inúmeras pesquisas foram realizadas com fundamentos metodológicos e teóricos, e muitos textos foram publicados com conteúdo epistêmico-metodológico. Ao mesmo tempo, grupos de história oral surgiram em muitas cidades gregas, tentando iluminar aspectos da história local “de baixo” através da coleta e análise de histórias de vida. A cooperação internacional no campo da educação e da pesquisa levou ao estabelecimento de uma corrente de pesquisa biográfica reconstrutiva na Grécia, que é fortemente influenciada pela discussão em língua alemã.
Downloads
References
ABRAMS, lynn. Oral history theory. New York: Routledge, 2010.
ΜΠΑΔΑ, Κωνσταντίνα. Ο κόσμος της εργασίας: οι ψαράδες της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου – Αιτωλικού. Αθήνα: Πλέθρον, 2004.
ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ, Νικόλας. Μουσικές Ταυτότητες. Αφηγήσεις ζωής μουσικών και συγκροτημάτων της ελληνικής ανεξάρτητης σκηνής ροκ. Αθήνα: Δελφίνι, 1994.
ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ, Νικόλας. Όρια του εαυτού και «οριακή» οδήγηση μοτοσυκλέτας: η ριψοκινδύνευση ως απάντηση στη διακινδύνευση. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, p. 108-109 (Β-Γ): 205-228, 2002.
ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ, Νικόλας. ΑΝΑΛΥΤΗ, Αλεξάνδρα.. Μοτοσικλετίστριες: σταδιοδρομία και εκδοχές της θηλυκότητας. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 139 (Α), p. 57-94, 2013.
DANFORTH, M. Loring; VAN BOESCHOTEN, Riki. Children of the Greek Civil War: Refugees and the Politics of Memory. Chicago: The University of Chicago Press, 2012.
ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ιωάννα. Η αναγνωστική ιστορία μιας πρώην χρήστριας εξαρτησιογόνων ουσιών: μελέτη περίπτωσης. Διδακτορική Διατριβή. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2015
ΧΑΝΤΖΑΡΟΥΛΑ, Ποθητή. Σμιλεύοντας την υποταγή. Οι έμμισθες οικιακές εργάτριες στην Ελλάδα το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Αθήνα: Παπαζήσης, 2012.
ΙΓΓΛΕΣΗ, Χρυσή. Πρόσωπα γυναικών. Προσωπεία της συνείδησης. Συγκρότηση της γυναικείας ταυτότητας στην Ελληνική κοινωνία. Αθήνα: Οδυσσέας, 1990.
ΚΑΚΑΜΠΟΥΡΑ, Ρέα. Αφηγήσεις ζωής: Η βιογραφική προσέγγιση στη σύγχρονη λαογραφική έρευνα. Αθήνα: Ατραπός, 2008.
ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ, Δήμητρα. Οικοδόμοι: Οι άνθρωποι που έχτισαν την Ελλάδα: 1950-1967. Αθήνα: Βιβλιόραμα, 2009.
LIAPI, Maria; KONTOS, Maria. Self-employment, autonomy and empowerment against patriar-chal family structures. In: APITZSCH, Ursula; KONTOS, Maria. Self-Employment Activities of Women and Minorities. Wiesbaden: VS Verlag, 2008. P. 76-86.
ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ, Βασίλειος. Μαρτυρίες Αλβανών Μεταναστών. Αθήνα: Οδυσσέας, 2003.
ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ, Βασίλειος. Στο σύνορο. "Μετανάστευση", σύνορο και ταυτότητες στην αλβανο-ελληνική μεθόριο. Αθήνα: Οδυσσέας, 2010.
ΠΑΝΤΑΖΗΣ, Παύλος. Ιστορίες ζωής και μεταναστευτικά σχέδια στον αγροτικό χώρο: Η περίπτωση του Κεφαλοβρύσου. Διδακτορική διατριβή. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1991.
ΠΑΝΤΑΖΗΣ, Παύλος. Η συγκρότηση της ταυτότητας εφήβων μεταναστών: μια μελέτη ιστοριών ζωής. Στο ΝΑΥΡΙΔΗΣ, Κλήμης, ΧΡΗΣΤΑΚΗΣ, Νικόλας. (Επιμ.) Ταυτότητες. Ψυχοκοινωνική συγκρότηση. Αθήνα: Καστανιώτης, 1997, Σελ. 239-260.
ΠΑΝΤΑΖΗΣ, Παύλος. Από τα Υποκείμενα στο Υποκείμενο. Η βιογραφική προσέγγιση στην ψυχοκοινωνική έρευνα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2004.
ΠΑΝΤΟΥΛΗ, Όλγα. Αφηγήσεις ζωής Ελληνίδων επιστημόνων. Η εξέλιξή τους στους τομείς της Φυσικής, των Μαθηματικών, της Μηχανικής και της Τεχνολογίας. Θεσσαλονίκη: Ρώμη, 2015.
PAPAIOANNOU, Skevos; TSIOLIS, Giorgos; SERDEDAKIS, Nikos. Pontian newcomers in Greece. In. APITZSCH, Ursula; KONTOS, Maria. Self-Employment Activities of Women and Minorities. Wiesbaden: VS Verlag, 2007. p. 170-193.
ΠΑΣΣΕΡΙΝΙ, Λουίζα. Σπαράγματα του 20ου αιώνα. Η ιστορία ως βιωμένη εμπειρία. Αθήνα: Νεφέλη, 1998.
ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΆΚΗ, Λήδα. Εργασία, τεχνολογία και φύλο στην ελληνική βιομηχανία. Η κλωστοϋφαντουργία του Πειραιά (1870–1940). Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2009.
ΠΕΤΡΟΝΩΤΗ, Μαρίνα. Το πορτρέτο μιας διαπολιτισμικής σχέσης. Κρυσταλλώσεις, ρήγματα, ανασκευές. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, ΟΥΝΕΣΚΟ. Αθήνα: Πλέθρον, 1998.
ΠΕΤΡΑΚΗ, Γεωργία. Από το Χωράφι στο Εργοστάσιο. Η διαμόρφωση του βιομηχανικού προλεταριάτου στο σύγχρονο Λαύριο. Αθήνα: Τυπωθήτω – Δαρδανός, 2002.
PAPAIOANNOU, Skevos; TSIOLIS, Giorgos; SERDEDAKIS, Nikos. Pontian newcomers in Greece. In. APITZSCH, Ursula; KONTOS, Maria. Self-Employment Activities of Women and Minorities. Wiesbaden: VS Verlag, 2008. p. 170-193.
PLUMMER, Ken. Documents of Life: An Introduction to the Problems and the Literature of a Humanistic Method. London: George Allen & Cluwin Ltd, 1983.
ΣΑΒΒΑΚΗΣ, Μάνος. Οι Λεπροί της Σπιναλόγκας. Ιατρική, Εγκλεισμός, Βιωμένες Εμπειρίες (1903-1957). Αθήνα: Πλέθρον, 2008.
SERDEDAKIS, Nikos; TSIOLIS, Giorgos. Biographical Trajectories and Identity: Traditional Overdetermination and Individualisation. Young - Nordic Journal of Youth Research, 8(2): 2-23. 2000.
SERDEDAKIS, Nikos; TSIOLIS, Giorgos; TZANAKIS, Manolis; PAPAIOANNOU, Skevos. Strategies of Social Integration in the Biographies of Greek Female Immigrants coming from the Former Soviet Union. Self-employment as an Alternative. International Review of Sociology —Revue Internationale de Sociologie. 13(1): 145-162. 2003.
ΣΠΥΡΙΔΑΚΗΣ, Μάνος. Εργασία και Κοινωνική Αναπαραγωγή στη ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία του Πειραιά. Αθήνα: Παπαζήσης, 2010.
ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, Μαρία, ΜΠΟΥΤΖΟΥΒΗ, Αλέκα. (Επιμ.) Όψεις της προφορικής ιστορίας στην Ελλάδα. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, Ειδικό Τεύχος, 107, 2002.
ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, Μαρία, ΠΕΤΡΟΝΩΤΗ, Μαρίνα. Βιογραφική προσέγγιση: Μια άλλη πρόταση για την κοινωνιολογική θεώρηση της ανθρώπινης εμπειρίας, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 64, p. 20-42. 1987.
THOMPSON, Paul. The Voice of the Past: Oral History. Oxford: Oxford University Press, 1978.
ΤΣΙΩΛΗΣ, Γεώργιος. Αποβιομηχάνιση και βιογραφικοί μετασχηματισμοί. Ιστορίες ζωής βιομηχανικών εργατών του Λαυρίου. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Κοινωνιολογίας, 2002. http://elocus.lib.uoc.gr/dlib/6/f/c/metadata-dlib-2002tsiolis.tkl
ΤΣΙΩΛΗΣ, Γεώργιος. Ιστορίες Ζωής και Βιογραφικές Αφηγήσεις: Η Βιογραφική προσέγγιση στην κοινωνιολογική Ποιοτική Έρευνα. (Πρόλογος: ALHEIT Peter). Αθήνα: Κριτική, 2006.
ΤΣΙΩΛΗΣ, Γεώργιος, ΣΕΡΝΤΕΔΑΚΙΣ, Νίκος, ΚΑΛΛΑΣ, Γιάννης. (Επιμ) Ερευνητικές Υποδομές και Δεδομένα στην Εμπειρική Κοινωνική Έρευνα. Ζητήματα καταγραφής, τεκμηρίωσης και ανάλυσης κοινωνικών δεδομένων. Αθήνα: Νήσος, 2011.
TSIOLIS, Giorgos. Biographical constructions and transformations: using biographical methods for studying transcultural identities. Papers. Revista de Sociologia. 97(1): 113-127. 2012.
ΤΣΙΩΛΗΣ, Γεώργιος, ΣΙΟΥΤΗ, Ειρήνη. (Επιμ.) Βιογραφικές (ανα)κατασκευές στην ύστερη νεωτερικότητα. Θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα της βιογραφικής έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Αθήνα: Νήσος, 2013.
ΒΑΝ ΜΠΟΥΣΧΟΤΕΝ, Ρίκη. Ανάποδα χρόνια. Συλλογική μνήμη και ιστορία στο Ζιάκα Γρεβενών (1900-1950). Αθήνα: Πλέθρον, 1997.
ΒΕΡΒΕΝΙΩΤΗ, Τασούλα. Η γυναίκα της Αντίστασης. Η είσοδος των γυναικών στη πολιτική. Αθήνα: Οδυσσέας, 1994.
ΒΕΡΒΕΝΙΩΤΗ, Τασούλα. Οι ομάδες προφορικής ιστορίας στην Αθήνα, εν μέσω Κρίσης και Ιστορίας. Στο ΒΑΝ ΜΠΟΥΣΧΟΤΕΝ, Ρίκη, κ.ά. Η μνήμη αφηγείται την πόλη. Προφορική ιστορία και μνήμη του αστικού χώρου. Αθήνα: Πλέθρον, 2016. Σελ. 327-345.
ZΑΪΜΑΚΗΣ, Γιάννης. Καταγώγια ακμάζοντα: παρέκκλιση και πολιτισμική δημιουργία στον Λάκκο Ηρακλείου (1900-1940). Αθήνα: Πλέθρον, 1999.